Czym różni się wzór przemysłowy od wzoru użytkowego?

W świecie innowacji i przedsiębiorczości istnieje wiele pojęć, które mogą wydawać się nieco tajemnicze. Dwa z nich to: wzór przemysłowy oraz wzór użytkowy. Obie te nazwy często mylone są ze sobą, ale wystarczy przyjrzeć się im bliżej, aby zdać sobie sprawę z ich różnic. W tym artykule przeanalizujemy podobieństwa i różnice między tymi dwoma pojęciami, co pozwoli lepiej zrozumieć ich znaczenie oraz wykorzystać je w praktyce.

Czym jest wzór przemysłowy?

Wzór przemysłowy to prawo majątkowe, które chroni wygląd zewnętrzny produktu przed naśladowaniem i nieautoryzowanym użyciem przez osoby trzecie. Chroniona jest przede wszystkim forma produktu, jego linie, kontury, kolory, kształt, fakturę bądź materiały użyte do jego wykonania. Wzór przemysłowy obejmuje zarówno produkty trójwymiarowe, jak i dwuwymiarowe.

Aby wzór przemysłowy mógł być chroniony prawnie, musi spełniać trzy podstawowe kryteria: nowości, indywidualnego charakteru oraz braku sprzeczności z porządkiem publicznym i zasadami współżycia społecznego. W Polsce ochrona wzorów przemysłowych jest uregulowana przez ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a zgłoszenie takiego wzoru przemysłowego można dokonać w Urzędzie Patentowym. 

Czym jest wzór użytkowy?

Wzór użytkowy z kolei dotyczy rozwiązań, które mają zastosowanie praktyczne i są nowe oraz użyteczne. To techniczne rozwiązanie, które wprowadza ulepszenia w istniejących produktach lub procesach produkcyjnych. Wzór użytkowy może obejmować zarówno urządzenia.

W Polsce ochrona wzorów użytkowych, w której pomóc może Zespół Rzeczników Patentowych JMB z Warszawy, jest regulowana przez ustawę o prawie własności przemysłowej, a zgłoszenie takiego wzoru można również dokonać w Urzędzie Patentowym. Aby uzyskać prawo ochronne na wzór użytkowy, rozwiązanie musi spełniać trzy kryteria:

• nowości,

• trwałej postaci,

• użyteczności przemysłowej. 

Kluczowe różnice między wzorem przemysłowym a wzorem użytkowym

Chociaż zarówno wzór przemysłowy, jak i wzór użytkowy chronią innowacje i twórczość, to jednak istnieją pewne kluczowe różnice między tymi dwoma pojęciami. Przede wszystkim, wzór przemysłowy dotyczy wyglądu zewnętrznego produktu, podczas gdy wzór użytkowy obejmuje techniczne aspekty rozwiązań lub ich ulepszenia. Kolejna różnica to czas ochrony. W Polsce wzór przemysłowy jest chroniony przez 25 lat od momentu zgłoszenia (z możliwością przedłużenia co 5 lat), podczas gdy ochrona wzoru użytkowego trwa maksymalnie 10 lat. Trzeba też pamiętać o różnicach w kosztach związanych z uzyskaniem ochrony oraz przedłużaniem jej ważności.